Prawo do zasiłku rodzinnego oraz dodatków przysługuje:
- rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka,
- opiekunowi faktycznemu dziecka (jeśli wystąpiła do sądu z wnioskiem o przysposobienie dziecka),
- osobie uczącej się (pełnoletniej, nie pozostającej na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub z zasądzeniem od rodziców na jej rzecz alimentów).
Zasiłek, w zależności od sytuacji nie przysługuje, jeżeli:
- dziecko lub osoba ucząca się pozostają w związku małżeńskim,
- dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe nieodpłatne i pełne utrzymanie albo w pieczy zastępczej,
- osoba ucząca się została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe nieodpłatne i pełne utrzymanie,
- pełnoletnie dziecko lub osoba ucząca się jest uprawniona do zasiłku rodzinnego na własne dziecko,
- osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od drugiego rodzica chyba, że:
- rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje,
- ojciec dziecka jest nieznany,
- powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone, sąd zobowiązał jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka,
- dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach.
- członkowi rodziny przysługuje na dziecko zasiłek rodzinny za granicą, chyba, że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
Kryterium dochodowe
- Zasiłek rodzinny w bieżącym okresie zasiłkowym 2019/2020 trwającym od 1 listopada 2019 roku do 31 października 2020 przysługuje rodzinom, w których dochód na osobę nie przekracza 674,00 złotych lub 764,00 złotych (w rodzinie z dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności).
Utrata dochodu – oznacza to utratę dochodu spowodowaną:
- uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego,
- utratą prawa do zasiłku lub stypendium dla bezrobotnych,
- utratą zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej
- utratą zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, a także emerytury lub renty, renty rodzinnej lub renty socjalnej
- utratą zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego, przysługujących po utracie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
- utratą zasądzonych świadczeń alimentacyjnych w związku ze śmiercią osoby zobowiązanej do tych świadczeń lub utratą świadczeń pieniężnych wypłacanych w przypadku bezskutecznej egzekucji alimentów w związku ze śmiercią osoby obowiązanej do świadczeń alimentacyjnych
- utratą świadczenia rodzicielskiego
- utratą zasiłku macierzyńskiego, o którym mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników
- utratą stypendium doktoranckiego określonego w art 200 ust 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005r -Prawo o szkolnictwie wyższym
- wykreśleniem z rejestru pozarolniczej działalności gospodarczej lub zawieszeniem jej wykonywania w rozumieniu art. 16b ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2019 r. poz. 299 i 303) lub art. 36aa ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 300, z późn. zm.4) ),
W przypadku uzyskania dochodu przez osobę ubiegającą się o zasiłek rodzinny w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy, ustalając dochód, uzyskany w tym roku dochód dzieli się przez liczbę miesięcy, w których dochód ten został osiągnięty, jeżeli dochód ten jest uzyskiwany w dniu ustalania prawa do świadczeń rodzinnych.
W przypadku uzyskania dochodu przez osobę ubiegającą się o zasiłek rodzinny po roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy dochód ich ustala się na podstawie dochodu, powiększonego o kwotę uzyskanego dochodu z miesiąca następującego po miesiącu, w którym dochód został osiągnięty, jeżeli dochód ten jest uzyskiwany w dniu ustalania prawa do świadczeń rodzinnych.
Uzyskanie dochodu – oznacza to uzyskanie dochodu spowodowane:
- zakończeniem urlopu wychowawczego,
- uzyskaniem prawa do zasiłku lub stypendium dla bezrobotnych,
- uzyskaniem zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej
- uzyskaniem zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, a także emerytury lub renty, renty rodzinnej lub renty socjalnej
- rozpoczęciem pozarolniczej działalności gospodarczej lub wznowieniem jej wykonywania po okresie zawieszenia w rozumieniu art. 16b ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników lub art. 36aa ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych,
- uzyskaniem zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego, przysługujących po utracie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej.
- uzyskaniem świadczenia rodzicielskiego
- uzyskaniem zasiłku macierzyńskiego, o którym mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników
- uzyskaniem stypendium doktoranckiego określonego w art 200 ust 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005r -Prawo o szkolnictwie wyższym
Okres przysługiwania zasiłku
Zasiłek przyznawany jest na tzw. okres zasiłkowy. Nowy okres zasiłkowy rozpoczyna się 1 listopada i trwa do 31 października roku następnego.
Zasiłek, w zależności od sytuacji, przysługuje:
- do ukończenia przez dziecko 18 roku życia;
- do 21 roku życia pod warunkiem, iż dziecko kontynuuje naukę w szkole (z wyłączeniem szkół wyższych);
- do 24 roku życia w przypadku kontynuowania nauki w szkole każdego typu przez osobę niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym lub znacznym;
- osobie uczącej się w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie dłużej niż do ukończenia 24 roku życia.
Wysokość zasiłku rodzinnego
W bieżącym okresie zasiłkowym trwającym od 1 listopada 2019 do 31 października 2020
- 95,00 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia;
- 124,00 zł na dziecko powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 roku życia;
- 135,00 zł na dziecko w wieku powyżej 18 roku życia do ukończenia 24 roku życia
Dodatki do zasiłku rodzinnego (warunkiem uzyskania dodatku jest posiadanie prawa do zasiłku rodzinnego):
- DODATEK Z TYTUŁU URODZENIA DZIECKA – wypłacany jednorazowo w wysokości 1 000,00 zł, do czasu ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia. Dodatek ten przysługuje, jeżeli po przedstawieniu zaświadczenia potwierdzającego że matka dziecka pozostawała pod opieką medyczną nie później niż od 10 tygodnia ciąży do porodu. Wzór powyższego zaświadczenia określony jest w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 14 września 2010 r.w sprawie formy opieki medycznej nad kobietą w ciąży, uprawniającej do dodatku z tytułu urodzenia dziecka oraz wzoru zaświadczenia potwierdzającego pozostawanie pod tą opieką (Dz. U. z 2010 r., Nr 183, poz. 1234).
Dodatek z tytułu urodzenia dziecka przysługuje:- matce lub ojcu
- opiekunowi prawnemu dziecka
- opiekunowi faktycznemu dziecka w wieku do ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia, jeżeli nie został przyznany rodzicom lub opiekunowi prawnemu dziecka
Wymogu przedstawienia zaświadczenia nie stosuje się do osób będących prawnymi lub faktycznymi opiekunami dziecka, a także do osób, które przysposobiły dziecko.
- DODATEK Z TYTUŁU OPIEKI NAD DZIECKIEM W OKRESIE KORZYSTANIA Z URLOPU WYCHOWAWCZEGO – wypłacany w wysokości 400,00 zł miesięcznie niezależnie od liczby dzieci pozostających pod opieką przez okres 24 lub 36 (mnogi poród) lub 72 (dziecko niepełnosprawne) miesięcy kalendarzowych – przysługuje osobie, która bezpośrednio przed przyznaniem urlopu wychowawczego pracowała co najmniej 6 miesięcy. Dodatek przysługuje także wtedy, gdy osoba przebywająca na urlopie wychowawczym podjęła lub kontynuuje zatrudnienie lub inną pracę zarobkową, jeżeli praca ta umożliwia sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem.
Dodatek nie przysługuje osobie, jeżeli:- bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego pozostawała w stosunku pracy przez okres krótszy niż 6 miesięcy
- podjęła lub kontynuuje zatrudnienie lub inną pracę zarobkową, która uniemożliwia sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego;
- dziecko zostało umieszczone w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu, oraz w innych przypadkach zaprzestania sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem
- w okresie urlopu wychowawczego korzysta z zasiłku macierzyńskiego
- korzysta ze świadczenia rodzicielskiego
- DODATEK Z TYTUŁU SAMOTNEGO WYCHOWYWANIA DZIECKA – Prawo do dodatku ma osoba samotnie wychowująca dziecko, opiekun faktyczny lub opiekun prawny dziecka, jeżeli nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od drugiego z rodziców z dziecka, ponieważ:
- drugi z rodziców dziecka nie żyje,
- ojciec dziecka jest nieznany,
- powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone.
Dodatek przysługuje również osobie uczącej się, jeżeli oboje rodzice osoby uczącej się nie żyją.
Wysokość dodatku w bieżącym okresie zasiłkowym :- 193,00 zł miesięcznie na dziecko, nie więcej jednak niż 386,00 zł na wszystkie dzieci
- dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności kwotę dodatku zwiększa się o 80,00 zł na dziecko, nie więcej jednak niż o 160,00 zł na wszystkie dzieci.
- DODATEK Z TYTUŁU WYCHOWYWANIA DZIECKA W RODZINIE WIELODZIETNEJ – przysługuje na trzecie i następne dzieci uprawnione do zasiłku rodzinnego
Wysokość dodatku w bieżącym okresie zasiłkowym :- 95,00 zł miesięcznie na każde uprawnione dziecko.
- DODATEK Z TYTUŁU KSZTAŁCENIA I REHABILITACJI DZIECKA NIEPEŁNOSPRAWNEGO –
Wysokość dodatku w bieżącym okresie zasiłkowym- 90,00 zł na dziecko do 5 roku życia
- 110,00 zł na dziecko powyżej 5 roku życia
- DODATEK Z TYTUŁU PODJĘCIA PRZEZ DZIECKO NAUKI W SZKOLE POZA MIEJSCEM ZAMIESZKANIA
- przysługuje na dziecko zamieszkujące w miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły ponadpodstawowej, ponadgimnazjalnej lub artystycznej (w przypadku dziecka niepełnosprawnego także w szkole podstawowej lub gimnazjum)
- Wysokość dodatku w bieżącym okresie zasiłkowym : 113,00 zł
- przysługuje na dziecko dojeżdżające do szkoły ponadpodstawowej lub ponadgimnazjalnej (w przypadku dziecka niepełnosprawnego także gimnazjum) poza miejscem zamieszkania –
- Wysokość dodatku w bieżącym okresie zasiłkowym : 69,00 zł
- przysługuje na dziecko zamieszkujące w miejscowości, w której znajduje się siedziba szkoły ponadpodstawowej, ponadgimnazjalnej lub artystycznej (w przypadku dziecka niepełnosprawnego także w szkole podstawowej lub gimnazjum)
Do wniosku o zasiłek należy dołączyć m.in.:
- zaświadczenia lub oświadczenia dokumentujące wysokość innych dochodów niż dochody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w art. 27, art. 30b, art. 30c, art. 30e i art. 30f ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, dotyczące każdego członka rodziny;
- zaświadczenie naczelnika urzędu skarbowego, dotyczące członków rodziny rozliczających się na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, zawierające informacje odpowiednio o: a) formie opłacanego podatku, b) wysokości przychodu, c) stawce podatku, d) wysokości opłaconego podatku – w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy;
- zaświadczenia lub oświadczenia oraz dowody niezbędne do ustalenia prawa do świadczeń rodzinnych:
- prawomocne orzeczenie sądu rodzinnego stwierdzające przysposobienie lub zaświadczenie sądu rodzinnego lub ośrodka adopcyjnego o prowadzonym postępowaniu sądowym w sprawie o przysposobienie dziecka,
- prawomocne orzeczenie sądu orzekające rozwód lub separację,
- orzeczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka,
- oświadczenie o uczęszczaniu dziecka lub osoby uczącej się do szkoły lub szkoły wyższej,
- zaświadczenie pracodawcy albo oświadczenie o okresie, na który został udzielony urlop wychowawczy, oraz o okresach zatrudnienia,
- inne dokumenty potwierdzające spełnianie warunków do przyznania lub ustalenia wysokości świadczenia rodzinnego będącego przedmiotem wniosku.
Wzory wniosków na stronie Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej: